Walking in the Achterhoek A long-distance trail runs through the Achterhoek, connecting to the international route. This trail starts at the German border, passing through ’s-Heerenberg on its way to Vorden. There, the route splits towards Gorssel (with a connection to Zwolle) and Holten (with a connection to Groningen). In addition to this trail, there is a regional trail — a circular walk through the Achterhoek — as well as several themed walks. The Second World War left indelible traces in the Achterhoek. Each trace tells its own story — sometimes big, sometimes small. The leading roles belong to the victims and heroes of that time. Along various impressive routes, you will get to know the people and their stories.

The Netherlands

template_1_oudheidkundige_vereniging_gemeente_genderen_f10506_noodziekenhuis.jpg

A blanket of warmth 

Rondom de bevrijding kiezen de Duitsers ervoor om vanuit het kasteel de weg van de geallieerden richting Bocholt te versperren. Het gevolg is dat het waardevolle pand in een paar maanden tijd vervalt tot ruïne. Heropbouw is lange tijd financieel onhaalbaar. Pas in 2000, toen particulier Peter Landers het kasteel kocht, start de heropbouw van de kasteelruïne.De rol van kastelen in de oorlogDe meeste kastelen zijn rondom de middeleeuwen gebouwd met als voornaamste taak de verdediging. Die militaire rol krijgen ze onverwacht terug in WOII: Als observatietoren, als onderkomen voor troepen en officieren, als opslagruimte voor wapens en munitie. Zo worden ze aantrekkelijke doelen bij bombardementen. Ook worden kastelen bewust vernietigd om te voorkomen dat ze gebruikt zouden worden door vijandelijke troepen.Bijna 44 procent van de totale schade aan kastelen en buitenplaatsen in Nederland is ontstaan tijdens het laatste oorlogsjaar. De maandenlange patstelling aan het front heeft een verwoestend effect gehad op kastelen in Oost-Nederland.

Haus Empel vervalt tot een ruïne

Ook willekeurige burgers zijn het slachtoffer als hun boerderij of woning geraakt wordt. Op zaterdag 31 oktober 1942 stort ‘s middags om 14.30 uur een Engels vliegtuig van het type Vickers Wellington neer in dit land van de landbouwer B. Snelting te Megchelen. Bij dit ongeluk verloren vijf vliegers het leven.NachtzusterDe bevolking raakt gewend aan de vliegtuigen en het bijbehorende lawaai én alle risico’s. Soms vliegen ze alleen over. Soms worden ze begeleid door jachtbommenwerpers die vanuit de lucht op alles schieten wat Duits lijkt. Soms werpen piloten plots hun bommenlast af om beter te kunnen manoeuvreren. Met alle rampzalige gevolgen voor de burgerbevolking van dien. Zogenaamde nachtjagers patrouilleren regelmatig in het luchtruim. In de volksmond worden ze ‘De Nachtzuster’ genoemd: Wel een nachtjager maar niet elke avond dezelfde!

Luchtoorlog 

Dat alles onder de leiding en coördinatie van een bijzondere vrouw: Mies Neuhaus. Ze sterft na de oorlog in 1948. Het is niet voor niets dat u vanaf hier zicht hebt op haar graf.Mies NeuhausMies Neuhaus (1911-1948) heeft een Duitse vader en Nederlandse moeder. Ze is onderwijzeres in Hazerswoude maar komt door de oorlog terug naar Megchelen. Ze is de eerste die zich als vrijwilliger meldt bij de stichting van het noodhospitaal. Al gauw krijgt ze de leiding. Samen met andere jonge vrouwen uit Megchelen leidt Mies met ‘bovenmenselijke inzet’ het noodhospitaal. Na de bevrijding wordt Mies ernstig ziek. Ze sterft in 1948. Officieel aan leukemie, maar algemeen wordt aangenomen dat ze een besmetting opliep door haar intensieve contact met doodzieke dwangarbeiders.

Geheim noodhospitaal 

Het beeld vertelt het verhaal dat begint in 1944 met de razzia`s van 2 oktober en 2 december. De verschrikkelijke trein- en voetreis naar het kamp. Vervolgens de mensonterende omstandigheden, het geweld en de slachtoffers in het kamp en de spannende vlucht. Het verhaal eindigt met het vaak levenslange onvermogen om de gruwelijke gebeurtenissen onder woorden te brengen.

Megchelen verdient zijn standbeeld

Eind maart, als de geallieerden de Rijn willen oversteken en zo Nederland willen bevrijden wordt het menens. Bij zware beschietingen op 26 en 27 maart 1945 bezwijkt het slot onder een groot aantal bommen en granaten. Na de oorlog is het gedeeltelijk weer opgebouwd als noodverblijf. Mensen uit het nabijgelegen zwaar getroffen Roergebied kunnen hier tijdelijk wonen. Inmiddels zijn er appartementen in gemaakt.

Het Slot Hueth wordt gevorderd

Onder hen was Richard van Norde (1927), één van de weinigen die zijn herinneringen nog kan delen:De RazziaDe 17- jarige Van Norde wordt in de vroege morgen van 6 december 1944 op de Koude Horn in Haarlem aangehouden. Ook de 17-jarige Gé de Boer wordt opgepakt als hij in het Elswout verstopt zit. Een paar uur daarvoor grendelen Duitse soldaten Haarlem, Bloemendaal en Heemstede af en stropen achthonderd Duitse soldaten elke wijk, elke straat, elk huis af op zoek naar mannen om te werken in Duitsland.Als een beest…‘Op een avond hoorde ik mijn slapie, Gerlof, diep zuchten en besefte dat 'ie dood was. Gelijk heb ik het stukkie brood gepakt dat 'ie onder zijn hoofd bewaarde in een soort knapzak. Anders pakt iemand anders het.’&nbsp; ‘Je leefde hier als een beest, je werd gevoerd als een beest en je moest werken als een…’ Hij stopt met praten. Hij kan niet verder. Het is niet te beschrijven wat hier is gebeurd.‘Een hel…… een hel’, noemt Van Norde het kamp. ‘Er was geen stromend water, geen eten, geen warme kleding en elke dag moesten we keihard werken.’ De dwangarbeiders worden ingezet om tankgrachten en schuttersputjes te graven en prikkeldraadbarrières op te werpen om de geallieerden tegen te houden. ‘Met pikhouwelen moesten we de bevroren grond openhakken. Dan stond je de hele dag zonder eten of drinken te hakken tot het donker werd en dan moest je een uur teruglopen naar het kamp waar je een pannetje soep kreeg. Nou ja soep, water met een aardappelschil.’ Het duurt niet lang of de mannen krijgen last van ondervoeding, dysenterie en velen sterven.

Hier stond Kamp Rees

Eind 1944, begin 1945 klopt hier de eerste ontsnapte dwangarbeider uit kamp Rees aan. Zijn verhalen over de gruwelijkheden in het kamp zijn voor Jan en Theo Venhorst&nbsp; de aanleiding om de grootscheepse ontsnapping te organiseren.&nbsp;&nbsp;

Hier is het ontsnappingsplan bedacht

Bevolking Megchelen redt In de Duitse stad Rees lag van december ‘44 tot maart ‘45 een dwangarbeiderskamp. Hier waren Nederlandse dwangarbeiders geïnterneerd om anti-tank grachten te graven.&nbsp; De omstandigheden in het kamp waren verschrikkelijk. In de vier maanden dat het kamp bestond, stierven ca 330 van de 4000 mannen door ziekte en mishandeling. Toen enkele mannen wisten te ontsnappen en in Megchelen terechtkwamen, zette de bevolking spontaan een reddingsactie op touw. Onder leiding van jonge Megchelenaren die de grensstreek op hun duimpje kenden, werden gevangenen bevrijd en over de grens gesmokkeld. De school van Megchelen werd in het geheim ingericht als noodhospitaal om de vaak ernstig verzwakte dwangarbeiders weer op de been te helpen.Heldendaad Op 12 februari 1945 onderschepte het verzet in Megchelen een brief waarin de overplaatsing van 300 dwangarbeiders naar de Duitse stad Wesel werd aangekondigd. Met een perfect uitgevoerde misleidingsactie wist het verzet de groep dwangarbeiders naar Megchelen te loodsen, en van daaraf naar veilige onderduikadressen. Pas in 2010 werden deze heldendaden van de inwoners van Megchelen met een eigen monument herdacht.Megchelen bevrijd Engelse en Canadese troepen bereikten Megchelen &nbsp;in de ochtend van 28 maart 1945. De Duitse bezetters boden nog een aantal uren felle tegenstand. Aan het eind van deze dag luwde de strijd en werden de bezetters verdreven. Megchelen was het eerst bevrijde Nederlandse dorp boven de grote rivieren. De prijs voor de vrijheid was echter hoog; 52 huizen werden totaal verwoest, 49 beschadigd en slechts vier huizen in het dorp bleven onbeschadigd.

Een deken van warmte

Foto's

Locaties en verhalen langs de route