De avond tevoren, maandag 11 september, trokken Duitse soldaten vanuit de Belgische Voerstreek terug naar Mesch. Hun wagens met munitie parkeerden ze in een weiland achter het café van de familie Van Hoven aan de Grijze Graaf. Het café richtten ze in als noodhospitaal. De familie werd gesommeerd zich te verschuilen in de kelder. De volgende morgen werd iedereen opgeschrikt door een daverende explosie. De inhoud van de wagens was tot ontploffing gebracht.

Schoten en kanongebulder kwamen steeds dichterbij. De gezinsleden kozen het zekere voor het onzekere en bleven in de kelder. Schoolmeester Jef Warnier, die aan de overkant van de straat woonde, kon zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen. Ook hij had de hele nacht met zijn familie in de kelder doorgebracht. Toen het plotseling stil werd, ging Warnier kijken en zag hij een Duitse soldaat met de armen in de lucht. Een Amerikaan hield hem onder schot. Het enige dat Warnier kon uitbrengen was: ‘Welkom in Holland’.

Of Warnier de titel ‘eerst bevrijde Nederlander’ toekomt, staat niet vast. De familie Smeets bewoonde boerderij De Muggehof aan de Schansweg in Laag-Caestert, een buurtschap ten zuiden van Eijsden. Op 12 september omstreeks 11.30 uur bereikten de eerste Amerikaanse pantserwagens hun boerderij. Ook de Smeetsen maakten aanspraak op de titel.

Het oostelijker gelegen Noorbeek deed min of meer hetzelfde: ‘eerst bevrijde dorp van Nederland’. Vaststaat dat eenheden van de Old Hickory divisie het uiterste zuiden van Limburg die dag op meerdere plaatsen binnentrokken. Waar en hoe laat precies staat niet vast. Afgezien van de doorgaande wegen en enkele grenspalen was de grens nergens scherp gemarkeerd. Die liep onzichtbaar door akkers en boomgaarden. Lees meer in het boek De Bevrijding van Eijsden-Margraten van de Stichting Eijsdens Verleden.

Fietsen naar Vrijheid

Rond Eijsden en Margraten zijn er nog veel herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Fietsen naar Vrijheid is een thematische fietsroute met drie aaneensluitende routes: Bevrijding van het Maasdal, Bevrijding van het Plateau en Bevrijding van het Heuvelland. Je kiest zelf hoe lang jouw fietstocht wordt. Met het bewegwijzerde knooppuntensysteem gaat navigeren bijna vanzelf.