Tijdens verkenningsmissies door het Canadese Scottish Regiment werd ontdekt dat Hattem nog steeds werd verdedigd door Duitse troepen. Op 17 april 1945 zette sergeant J.E. Dodd een moedige stap. Vergezeld van slechts twee soldaten stak hij rond 13.30 uur de rivier over en ging Hattem binnen. Tot hun verbazing hadden de Duitse troepen zich al teruggetrokken. De inwoners van Hattem begroetten hun eerste bevrijders met overweldigende vreugde. Sergeant Dodd stond echter voor een uitdaging: iemand in de stad vinden met gezag om te helpen de orde te herstellen in het pas bevrijde gebied. 

In de nacht van 16 op 17 april 1945 trokken de Duitse troepen zich terug uit Kampen. De volgende ochtend staken vier Canadese soldaten vanuit IJsselmuiden de IJssel over om de stad te verkennen. Ze werden opgewacht door een juichende menigte die stond te popelen om de vrijheid na jaren van bezetting te verwelkomen. 

Later die dag arriveerde majoor J.O. MacArthur en werd formeel ontvangen op het stadhuis door burgemeester H. Oldenhof, die een toespraak hield ter gelegenheid van deze gebeurtenis. Verrassend genoeg verlieten de Canadese troepen de stad kort daarna - om redenen die tot op de dag van vandaag onduidelijk zijn. Hun vertrek maakte geen einde aan het Nederlandse verzet. De Binnenlandse Strijdkrachten kwamen in actie en arresteerden Nederlandse collaborateurs (Nationaal-Socialistische Beweging) en zetten hen vast in de oude zuivelfabriek op Kampereiland. 

Het duurde echter nog twee dagen voordat Kampen zich echt vrij kon noemen. Op 19 april 1945 trokken niet Canadese, maar Britse troepen van het 49e Reconnaissance Regiment formeel de stad binnen en voltooiden de bevrijding. 

Ter ere van deze gebeurtenissen zijn er in Kampen verschillende bevrijdingsmonumenten opgericht. Eén markeert de plek waar de Canadese troepen op 17 april 1945 de IJssel overstaken en zo de eerste geallieerde soldaten werden die voet aan wal zetten in de stad.