Begraafplaats

Graf van een Poolse vlieger bij de Sint Lambertuskerk

Nederland

Markeren

Deel

Route

Het graf van een Poolse vlieger, die pas in 2014 werd geïdentificeerd

De middelste van de drie grafstenen bij de Sint Lambertuskerk heeft de specifieke vorm van een Pools oorlogsgraf. Deze steen is op 14 september 2014 plechtig ingewijd. Gedurende bijna 70 jaar stond er een soortgelijke steen, met de inscripties ‘an airman of the 1939-1945 war’ ‘2nd october 1944’ en ‘known unto God’. Een graf voor een onbekende Poolse vlieger dus.

Op 27 september 1944 stortte een jachtvliegtuig neer in het buitengebied van Veghel. De piloot lag dood naast het wrak van zijn toestel. Omdat deze locatie in het niemandsland tussen Duitse en Britse troepen lag, was het moeilijk deze te benaderen. Een Nederlandse burger gaf de piloot in de avondschemering een veldgraf en noteerde ook snel diens naam: Poolse sergeant T. Kosinski. Pas op 2 oktober kon dit doorgegeven worden aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente, die noteerde dat ‘hem heden bekend geworden is dat…..’.

Op 3 juli 1946 werden de stoffelijke resten overgebracht naar de rooms-katholieke Lambertus begraafplaats in Veghel. De datum van aangifte bij de burgerlijke stand werd als datum van sneuvelen gehanteerd en omdat er geen Kosinski vermist was op die datum, werd de piloot als onbekende begraven.

Het onderzoek van twee leden van de Studiegroep Luchtoorlog 1939-1945, de heren van Alphen en Hey leidde vele jaren later naar de crash van North American Mustang met registratienummer FZ196 op 27 september. Die dag werd dat toestel gevlogen door Tadeusz Józef Kołoszczyk (geboren op 22 november 1919) van het Poolse 306 Squadron. Negen toestellen van het Squadron vormden deel van het escorte voor Britse bommenwerpers die Sterkrade aanvielen. Kołoszczyk keerde niet terug op de thuisbases Brenzett. Het leek duidelijk dat de Nederlandse burger in de moeilijke omstandigheden de naam niet helemaal juist had overgenomen en dat de onjuiste datum in de burgerlijke stand was gebruikt. De Poolse en Britse autoriteiten accepteerden het bewijs en in 2014 werd een nieuwe steen geplaatst en is Kołoszczyk niet langer vermist. Hij was al vlieger bij de Poolse luchtmacht in 1939 en raakte met velen anderen in Russische krijgsgevangenschap. Toen hij in 1942 werd vrijgelaten, reisde hij via Siberië, Irak, Iran naar het toenmalige Palestina en vervolgens naar Engeland, waar hij omscholing kreeg en bij 306 Squadron werd ingedeeld, tot hij in Veghel sneuvelde en zijn laatste rustplaats vond.