Verhaal

Een haast eindeloze stoet voertuigen dendert door de Brabantse hoofdstad.

Nederland

Markeren

Deel

Route

Na een verblijf van ruim vijf maanden, waarin innige banden zijn ontstaan met de lokale bevolking, vertrekken de Polen in April 1945 weer uit Noord-Brabant.

Op naar Duitsland
Begin april 1945 is het First Canadian Army de Rijn overgestoken en begint de bevrijding van Oost- en Noord-Nederland. De 1e Poolse Pantserdivisie van generaal-majoor Stanisław Maczek bevindt zich dan nog in de omgeving van Breda. Op 6 april krijgt Maczek te horen dat hij zich bij de Canadese opmars moet voegen. Alle voertuigen worden nagekeken en bijgetankt, de uitrusting wordt op orde gebracht en de tanks worden op diepladers gezet. De lange reis naar de Achterhoek begint op 8 april om acht uur ’s ochtends.

Vertrek
De kopgroep wordt gevormd door het 1e Infanteriebataljon, de Bergjagers van Podhalen. Hekkensluiters zijn een artillerie-afdeling en het hoofdkwartier. Zij vertrekken pas om twee uur ’s middags. De reis zal in totaal achttien uur gaan duren. Een indrukwekkende, schier eindeloze, kolonne voertuigen rijdt over de Brabantse wegen vanaf Breda via Tilburg en ‘s-Hertogenbosch naar Grave. Na het oversteken van de Maas reist de divisie verder naar Rees waar de Rijn wordt gepasseerd op weg naar het nieuwe verzamelgebied.

Een enorme kolonne
Maczek’s divisie is nog altijd niet op volle sterkte, maar zit op 90 procent en telt bijna 14.000 man. Ze beschikt over ongeveer 4.000 voertuigen, van lichte motoren en jeeps tot gigantische diepladers. Van kop tot staart vormen de voertuigen een kolonne van zo’n honderd kilometer. Het duurt zes uur voor ze een locatie zijn gepasseerd. Geen wonder dat de burgers langs de weg overal met open mond staan te kijken en diep onder de indruk zijn van het materieel dat de geallieerden in de strijd kunnen werpen.

’s-Hertogenbosch verstopt
Onderweg passeren de Polen enkele bottlenecks waarvan een van de ergste de Vughter brug is over de Dommel bij het Wilhelminapark. Hier ligt een zogenaamde Baileybrug omdat de Duitsers tijdens de bevrijding de oorspronkelijke brug gedeeltelijk hebben opgeblazen. Marechaussees hebben de handen vol om de stoet in goede banen te leiden en al het geallieerde en burgerverkeer in en rond ’s-Hertogenbosch komt tot stilstand. Het duurt tot laat in de nacht voor het laatste Poolse voertuig de Brabantse hoofdstad heeft verlaten en rust is weergekeerd.