Verhaal

Een unieke oplossing voor een lastig probleem

Nederland

Markeren

Deel

Route

Na twee maanden bijna afgebroken strijd staat de 1e Poolse Pantserdivisie op de rand van uitputting. Wat nu?

Einde van de opmars
Het is 5 oktober 1944. Alphen en omgeving zijn bevrijd, maar de geplande doorbraak richting Tilburg is vastgelopen en de Brits-Poolse opmars komt tot stilstand. De 1e Poolse Pantserdivisie van generaal-majoor Stanisław Maczek heeft nu al acht weken lang bijna continue gevochten. De verliezen aan militairen zijn zo hoog opgelopen dat het de vraag is of de divisie nog wel verder kan meedoen aan de strijd tegen de Duitse bezetter.

Slecht nieuws
Maczek stuurt de plaatsvervangend commandant van de 10e Pantser Cavaleriebrigade, luitenant-kolonel Antoni Grudziński, naar Londen met de officiële cijfers. Die zijn ronduit schokkend. De tankeenheden zijn een kwart kleiner dan bij de start in Normandië. Aangezien ieder bemanningslid een taak heeft, betekent iedere gewonde of gesneuvelde dat een tank niet in de strijd kan worden geworpen. Bij de infanterie, de voetsoldaten, zijn de cijfers nog schrikbarender. In totaal komt Maczek hier 800 man, ongeveer één bataljon, tekort. Anders gezegd, in plaats van met vier infanteriebataljons moet hij nu met drie vechten. Erger nog, als de verliezen in dit tempo doorgaan, heeft de enige Poolse divisie in West-Europa nog maar enkele weken te gaan. De drie weken durende betrekkelijke rust rond Alphen komt dan ook net op tijd.

Hoe verder?
Omdat Polen door Duitsland is bezet, is het onmogelijk om de verliezen vanuit het vaderland aan te vullen. Uiteindelijk wordt voor een heel bijzondere oplossing gekozen. In het Duitse leger vechten relatief veel van origine Poolse mannen omdat hun woonplaats inmiddels is ingelijfd bij het Derde Rijk. Wanneer deze zogenaamde Volksduitsers gevangen worden genomen, krijgen ze de keuze: de rest van de oorlog in gevangenschap doorbrengen of met hun landgenoten meevechten tegen de Wehrmacht. Uiteindelijk kan dankzij deze noodgreep, en dankzij aanvullingen vanuit Engeland, de ergste nood worden gelenigd.

Op naar Breda
De divisie is zo net op tijd gereed voor de volgende fase, Operatie Breda, die op 27 oktober 1944 van start gaat. Hoewel ze nooit op volle sterkte zal komen, kan de 1e Poolse Pantserdivisie tot het einde van de oorlog toch haar taak blijven vervullen als onderdeel van het Canadese bevrijdingsleger.