Verhaal

Wachten op de bevrijding

Nederland

Markeren

Deel

Route

Het Poolse bataljon Jagers van Podhale trok vanuit Alteveer en Nieuwe Pekela naar Zuidbroek. Ze kwamen niet door Muntendam. Het dorp moest dus wachten op de feitelijke bevrijding. Het plaatselijke verzet nam het heft maar in eigen handen.

Op 13 april waren de laatste Duitse bezetters uit Muntendam vertrokken. Ze hadden nog geprobeerd de opmars van de Polen tegen te houden door de brug bij de steenfabriek op te blazen. Vijf schepen die aan kwamen varen konden daardoor niet verder. Daarop brachten de Duitse troepen met handgranaten ook de schepen tot zinken.  

Sommige schepen waren volgeladen met levensmiddelen. Dit betekende voor de Muntendammers een buitenkansje. Zodra de soldaten waren verdwenen, werden de schepen die niet geheel waren gezonken, geplunderd. Meel, suiker en vlees waren begeerlijke zaken voor de Muntendammers. Het gros van de goederen werd echter op last van de Binnenlandse Strijdkrachten opgeslagen en later zo goed als mogelijk verdeeld.  

Het nieuws dat Veendam was bevrijd bereikte ook Muntendam. De Muntendammers, die gespannen de komst van de geallieerden afwachtten, moesten echter geduld hebben. De ordedienst (OD) besloot daarom op 14 april het heft in eigen hand te nemen en trad in alle openheid op. De eerste die ze gevangen namen was NSB-burgemeester Heikens, die zich over gaf met de woorden: ‘Ik heb op het verkeerde paard gewed.’ In de loop van de dag waren de meeste NSB’ers uit Muntendam gearresteerd, net als de zogenoemde ‘Lüneburgers’. 

Hoewel er in Muntendam op 14 april 1945 nog geen geallieerde soldaat was te zien, wordt deze dag wel gezien als algemene Bevrijdingsdag. 

Lüneburgers  

Op 5 september 1944 – Dolle Dinsdag – ging het gerucht dat de geallieerden op het punt stonden om Nederland te bevrijden. Bang voor wraaklustige landgenoten vluchtten leden van de NSB en andere collaborateurs massaal naar Oost-Nederland en het Noord-Duitse platteland. Ze belandden daar in boerendorpen of verbleven in vluchtelingenkampen op de Lüneburger Heide.  

In de vluchtelingenkampen was de huisvesting een waar drama. Toen NSB-leider Mussert eind 1944 op bezoek kwam, beloofde hij dat ze snel weer terug konden naar (Noord-) Nederland. Vanaf maart 1945 werden de eersten teruggestuurd naar Groningen. Op de transportlijsten werden ze ‘asocialen’ en ‘Lüneburgers’ genoemd.  

Adres

Kerkstraat 25, 9649 GN Muntendam