Onderduik

Hans Schoon (Uden, 1921) verhuisde al voor de oorlog met de hele familie naar Nijmegen. Zijn vader was er directeur van het gemeentelijk slachthuis. Hans doorliep de middelbare school aan het Canisiuscollege en speelde bij hockeyclub Union. Vlak voor de oorlog haalde hij zijn gymnasiumdiploma. Hij ging studeren aan de Rooms-Katholieke Handelshoogeschool, de huidige Tilburg University.

Als de oorlog uitbreekt, krijgen Hans en zijn medestudenten de loyaliteitsverklaring onder hun neus. De verklaring, die sinds begin 1943 geldt, plaatst elke student voor een lastige keuze. Wie tekent, moet zich onthouden van iedere actie tegen het Duitse Rijk. Wie niet tekent, mag geen colleges meer volgen. Hans heeft een maand bedenktijd. Maar die heeft hij niet nodig. Hij weigert de verklaring te tekenen. En hij kent de consequenties. Hans duikt direct onder in de buurt van Uden, de streek die hij zo goed kent. Op zijn onderduikadres slaagt hij er nog net in zijn eerste studiejaar met succes af te ronden .

Op patrouille

In het najaar van 1944 komt Operatie Market Garden op gang. Op 19 september wordt Uden bevrijd. Na een jaar kan Hans Schoon dus zijn schuilplaats verlaten. Als hij hoort dat de geallieerden de volgende dag al Nijmegen bereiken, houdt hij het niet meer. Hij haast zich naar zijn vriend Bob Tiemstra. ‘Bob, ik heb daar gewoond! We moeten wat doen, man. Gewoon helpen, meedoen! Ga je mee?’ Samen melden ze zich aan bij de Amerikaanse 82eluchtlandingsdivisie. Met hun kennis van de streek en in hun beste Engels wijzen zij de geallieerden overal de weg. Als gids en als tolk, maar zonder enige gevechtservaring, gaan zij mee op patrouille naar de gevaarlijkste plekken.

Ook nadat Operatie Market Garden op 26 september is beëindigd, blijven Hans en Bob actief. Zoals op 6 oktober. De vrienden nemen dan deel aan een patrouille in Elst. Plots klinkt er geweervuur van opzij. Dan een harde knal. Daarna zijn er nog alleen maar vlammen. Hun auto staat in lichterlaaie. Bob weet uit het wrak te komen en wordt direct door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt. Hans heeft geen schijn van kans. Hij verbrandt in de auto.

Gevonden

Kort daarop horen de ouders van Hans dat hun zoon vermist is. Meer weten de Amerikanen niet. De vader van Hans begint zijn zoektocht naar het graf van zijn zoon. Helaas is deze zoektocht tevergeefs. Vader Schoon plaatst een overlijdensbericht in De Gelderlander: ‘Wij verkregen zekerheid dat onze oudste zoon en broer Hans Schoon op 6 oktober 1944 in de Betuwe sneuvelde voor de bevrijding van zijn vaderland, in de leeftijd van 22 jaar.’

De naam van Hans Schoon staat vermeld op het oorlogsmonument van het Canisiuscollege en op het monument voor de gevallen studenten van Tilburg University. Maar ook op de Erelijst van Gevallenen 1940-1945 en de gedenksteen van de Nijmeegse hockeyclub Union. Zijn vriend Bob Tiemstra zette zich na de oorlog in voor de oprichting van het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek. In 1983 werd Bob benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Dit verhaal was onderdeel van Brabant Remembers, een programma rond 75 jaar Vrijheid in Noord-Brabant.