Na de bevrijding op 13 april 1945 door de Canadese troepen kon de stad haar wonden gaan likken. Weliswaar was er in de stad nauwelijks strijd geleverd, maar toch waren er veel oorlogslittekens. Fabrieken en winkels grotendeels leeggeroofd, spoorlijnen vernield door beschietingen en een deel van de binnenstad zwaar beschadigd door een geallieerd vergissingsbombardement.  

Toch kwam men binnen enkele jaren met het initiatief tot een herdenkingsmonument voor de Meppeler slachtoffers van de oorlog. 13 april 1949 was het zover, de officiële onthulling van het monument gemaakt in brons door Titus Leeser. Een emotionele bijeenkomst, zo omschreef een ooggetuige, want de 14 jarige zoon Bob van de 3 augustus 1943 bij Zuidlaren gefusilleerde Carel Fredrik Kwant onthulde onder grote belangstelling het monument.   

Op het oorlogsmonument waren 48 toen bekende slachtoffers vermeld. Meest deelnemers aan het verzet, maar ook in mei 1940 in de strijd gevallen stadsgenoten. Bijzonder blijft natuurlijk dat geen enkel Joods slachtoffer op het monument vermeld is. Die kregen in 1970 pas hun eerste gedenkteken in het Slotplantsoen. 

Het monument is sinds 1949 ook de plek, waar de oudste Meppeler basisscholieren jaarlijks op 13 april de slachtoffers herdenken tijdens het zogenaamde Jeugdappèl. Scouting Meppel vormt dan een erewacht en doet de vlaggenceremonie. Een klein eerbetoon aan Carel Kwant, want tot het verbod op de padvinderij in 1942 was hij de leider van de lokale groep. Het clubhuis siert dan ook de naam Hopman Kwant. 

Auteur: Wim Sagel